Mâm ngũ quả là lễ vật cúng gia tiên không thể thiếu trong ngày tết các gia đình Việt Nam. Một mâm ngũ quả đủ đầy, đẹp mắt không chỉ thể hiện lòng thành kính của con cháu đối với tổ tiên mà còn tô điểm và làm không khí tết Nguyên đán thêm phần rực rỡ và ấn tượng.
Ý nghĩa của mâm ngũ quả
Mâm ngũ quả dâng lên bàn thờ tổ tiên là lễ vật cực kì quan trọng. Nó thể hiện 5 ước nguyện của người Việt Nam đó là: Phú – Quý – Thọ – Khang – Ninh.
Ngũ quả không chỉ thể hiện công sức, thành quả của người nông dân sau một năm dài vất vả, biểu trưng cho sự sung túc, đủ đầy. Mà còn giúp không gian mỗi gia đình thêm rực rỡ khi tết đến xuân về.
Mâm ngũ quả miền Bắc
Từ xưa đến nay, mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc thường gồm 5 loại quả tượng trưng cho năm yếu tố ngũ hành. Bao gồm: Mộc, Hỏa, Thổ, Kim và Thủy. Đây là những yếu tố cấu thành nên vũ trụ đó. Và những trái tượng trưng cho những yếu tố này bao gồm:
- Chuối/táo màu xanh
- Bưởi (hoặc phật thủ)
- Cam/quýt màu vàng
- Hồng đỏ hoặc táo tây, ớt màu đỏ
- Roi/đào/lê màu trắng
- Hồng xiêm/nho/măng cụt/mận tím.
Và có một điều rất đặc biệt đó là người miền Bắc thường chọn số quả lẻ khi bày mâm ngũ quả ngày Tết.
Xem thêm: Bật mí thời điểm lặt lá mai để hoa nở rộ dịp Tết 2023
# Cách bài trí mâm ngũ quả trưng dịp tết của người miền Bắc
Cách trình bày trí mâm ngũ quả truyền thống mà hầu như gia đình nào cũng áp dụng đó là xếp nải chuối được đặt ở dưới cùng để đỡ lấy toàn bộ các cây trái khác bên trên.
Một mâm ngũ quả đẹp phải có đủ màu sắc rực rỡ. Gồm nải chuối xanh thẫm là quả bưởi căng mọng. Hoặc quả phật thủ chín vàng nổi bật. Và xung quanh là những trái chín đỏ. Hoặc xen kẽ những chỗ khuyết là màu quýt vàng, táo xanh hoặc ớt đỏ mọng.
Đối với người miền Bắc thì một mâm ngũ quả trông đẹp mắt sẽ giúp thể hiện mong muốn một năm mới đủ đầy, trọn vẹn và hạnh phúc.
Mâm ngũ quả miền Trung
Khác mâm ngũ quả miền Bắc, với đặc điểm nghèo khó, khí hậu khắc nghiệt, ít hoa quả nên người dân nơi đây cũng không quá câu nệ về hình thức trên mâm ngũ quả ngày Tết. Nhà nào có gì thì cúng nấy. Chủ yếu là sự thành tâm kính dâng lên ông bà, tổ tiên.
Do đó, các loại quả trưng tết ở mỗi gia đình miền Trung thường khác nhau. Chỉ giống nhau ở điểm là trái cây cúng đều tươi ngon và được hái tại vườn nhà.
Người miền Trung thường chọn các loại quả để trưng ngày Tết đó là: Thanh long, chuối, dưa hấu, mãng cầu, dứa, sung, cam, quýt,…
Mâm ngũ quả miền Nam
Người miền Nam thể hiện mong ước của mình ngay trên mâm ngũ quả ngày Tết. Với mong ước “Cầu sung vừa đủ xài”. Tức một năm mới đủ đầy, sung túc người miền Nam chọn 5 loại quả để trưng đó là: Mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài.
Ngoài ra, một số gia đình còn có thêm quả thơm (dứa) với mong muốn con cháu đầy nhà. Hoặc thậm chí là trưng thêm một cặp dưa hấu xanh vỏ đỏ lòng để cầu may mắn.
Không giống miền Bắc hay miền Trung, mâm ngũ quả của người miền Nam thể hiện rõ tính bình dị, dân dã và mộc mạc và cởi mở như chính con người miền Nam vậy.
Khi lựa trái cây thờ cúng dịp tết, người miền Nam cũng kiêng kị một số loại quả. Vì theo phát âm của tên loại quả đó chúng hàm chứa những ý nghĩa không tốt, như:
- Chuối: Mang ý nghĩa chúi nhủi, làm ăn không phất lên được.
- Lê, táo (bom): Lê lết, đổ bể, dễ thất bại.
- Cam, quýt: Quýt làm cam chịu.
# Cách bài trí mâm ngũ quả của người miền Nam
Cách bày trí những trái cây cúng 3 ngày tết của người miền Nam cũng vô cùng đơn giản. Thường thì họ sẽ chọn những trái lớn như đu đủ, dừa, mãng cầu đặt lên mâm trước để lấy chỗ dựa, làm đế mâm trước. Sau đó bày những quả nhỏ hơn lên trên.
Cách sắp xếp mâm ngũ quả của người miền Nam có hình thù giống như một ngọn tháp. Riêng cặp dưa hấu thì được dùng để đặt hai bên sau khi công đoạn sắp xếp đã hoàn thành.
Ý nghĩa của từng loại quả trong mâm ngũ quả
Tùy theo từng vùng miền với đặc trưng về khí hậu, sản vật và quan niệm riêng mà người ta chọn các loại quả khác nhau để bày biện trên mâm cúng ngày tết.
- Lê (hay mật phụ): Ngọt thanh ngụ ý việc gì cũng trơn tru, suôn sẻ.
- Lựu: Với đặc điểm là nhiều hạt, tượng trưng cho con đàn cháu đống.
- Đào: Thể hiện sự thăng tiến.
- Mai: Do điển phiếu mai, con gái phải có chồng, hạnh phúc, không cô đơn.
- Phật thủ: Có hình dáng giống như bàn tay của Phật, ngụ ý chở che cho con người.
- Táo (loại trái to màu đỏ tươi) có nghĩa là phú quý.
- Hồng, quýt rực lên màu sắc mạnh mẽ, tượng trưng cho sự thành đạt.
- Thanh long: Trưng thanh long ngày tết với ngụ ý rồng mây gặp hội.
- Bưởi, dưa hấu: Bên ngoài căng tròn, mát lành, hứa hẹn sự ngọt ngào, may mắn trong năm mới
- Nải chuối như bàn tay ngửa, hứng lấy nắng sương đọng thành quả ngọt và che chở, bảo bọc..
- Quả trứng gà: Có hình trái đào tiên – lộc trời.
- Dừa: Có âm tương tự như là “vừa,” có nghĩa là năm mới đủ đầy, tiền bạc rủng rỉnh, không thiếu.
- Sung: Gắn với biểu tượng sung mãn về sức khỏe.
- Đu đủ: Hàm chứa ý nghĩa về sự đầy đủ thịnh vượng.
- Xoài: Có âm gần giống với từ “xài”. Nên người dân miền Nam thường trưng ngày tết với mong muốn tiền đủ tiêu xài, không thiếu thốn.
Tham khảo ngay những tin đăng mua bán nhà đất, chung cư giá tốt, uy tín
18 tỷ 500 triệu
5 tỷ 350 triệu
Lưu ý gì khi chọn các loại quả trưng tết?
Để bày trí mâm ngũ quả ngày đẹp và ý nghĩa thì bạn cần dùng khăn giấy ẩm lau sạch sẽ. Tránh rửa các loại quả vơi nước vì chúng sẽ dễ bị héo và thối hỏng.
Tránh chọn những quả còn non hoặc chưa chín quá. Riêng nải chuối phải là chuối xanh để bệ đỡ mâm quả đủ cứng. Đồng thời có thể bảo ý nghĩa màu sắc theo ngũ hành và không chín trước 3 ngày tết.
Để chọn được nhiều quả đẹp và ngon và trên hết là sạch thì chị em nội trợ nên lấy tại vườn nhà. Nhưng nếu muốn chất lượng tốt nhất thì nên mua ở những địa điểm uy tín. Chỉ nên mua trước tết một vài ngày. Không nên mua quá cận Tết vì giá sẽ rất cao và không còn cơ hội chọn quả đẹp nữa.
Mặc dù mỗi vùng miền mâm ngũ quả sẽ khác nhau nhưng đều mang ý nghĩa nguyện cầu một năm mới hạnh phúc, đủ đầy, viên mãn và tài lộc dồi dào mà người dân Việt Nam gửi gắm.
Tóm lại
Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi về mâm ngũ quả 3 miền và ý nghĩa của một số loại quả để trưng trên bàn thờ gia tiên ngày Tết. Hy vọng qua những thông tin này các gia đình sẽ chọn được những loại quả phù hợp để trưng trong dịp Tết Nguyên đán Canh Tý 2020.
Nếu muốn mua xe máy, ô tô hay những vật dụng để phục vụ đời sống gia đình trong dịp Tết sắp tới. Thì ngay hôm nay mời bạn ghé muaban.net nhé. Tại đây bạn sẽ tìm thấy mọi vật dụng giá hời phụ vụ cho đời sống của gia đình mình. Chúc gia đình bạn năm mới phát tài, phát lộc, vạn sự như ý.
Trần Thanh – Content Writer
>>> Xem thêm nếu bạn quan tâm đến những bài nhạc mùa xuân hay: Nhạc xuân hay nhất mọi thời đại, dành cho mọi lứa tuổi
